Elfstedentocht
Elfstedentocht van Friesland
Van de vijftien officieel erkende Elfstedentochten van de 20e eeuw zijn er drie met dooi gereden, vier bij lichte vorst, drie bij matige vorst en vijf bij strenge vorst (onder -10°C). Het ergst was 18 januari 1963, toen het ijs veel scheuren vertoonde en het bij de start 18° Celsius vroor. De Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden heeft als doel het bevorderen van de schaatssport en het organiseren van de Elfstedentocht op de schaats in het bijzonder, indien mogelijk jaarlijks. De vereniging is opgericht op 15 januari 1909 en organiseert indien mogelijk de Elfstedentocht op de schaats. De Vereniging
- Op 2 januari 1909 werd de eerste officiële Elfstedentocht gereden.
- Op 4 januari 1997 werd de laatste tocht gereden.
Friese Elfstedenkruisje
Het Elfstedenkruisje is in 1909 door Pim Mulier ontworpen voor de eerste Elfstedentocht Het Elfstedenkruisje wordt uitgereikt aan volbrengers van de Elfstedentocht.
In 1985 konden er voor het eerst vrouwen aan de wedstrijd deelnemen. In dat jaar was de eerst aankomende vrouw Lenie van der Hoorn; in 1986 was dat Tineke Dijkshoorn; in 1997 Klasina Seinstra. Vanaf de volgende tocht is er een aparte wedstrijd voor vrouwen. Er komt dan ook voor het eerst een winnares.
In 1986 heeft de Koning Willem-Alexander der Nederlanden de tocht uitgeschaatst.
Een bekende doorkomstplaats van de Elfstedentocht is Bartlehiem waar de schaatsers twee keer langskomen, de eerste keer op weg van Franeker naar Dokkum en de tweede keer weer terug in de richting van de finish in Leeuwarden. In 2005 werd bekend dat de Friese plaats Berlikum (Berltsum) ook stedelijke kenmerken heeft gehad, en daarmee de twaalfde Friese stad zou zijn.
Als er een Elfstedentocht plaatsvindt, trotseren honderd duizenden toeschouwers de koude en moedigen zij enthousiast de rijders aan.
Elfstedentocht route
- Leeuwarden (0 km start)
- Sneek, 22 km
- IJlst, 26 km
- Sloten, 40 km
- Stavoren, 66 km
- Hindeloopen, 77 km
- Workum, 86 km
- Bolsward, 99 km
- Harlingen, 116 km
- Franeker, 129 km
- Dokkum, 174 km
- Leeuwarden ( 199 finish)
Uitslagen Elfstedentocht
| Nr | Jaar | Datum | Naam | Woonplaats | Tijd | Km | Vrouwen |
| 1 | 1909 | 02 jan | Minne Hoekstra | Warga | 13:50 | 189 | |
| 2 | 1912 | 07 feb | Coen de Koning | Arnhem | 11:40 | 189 | |
| 3 | 1917 | 27 jan | Coen de Koning | Etten-Leur | 09:53 | 189 | |
| 4 | 1929 | 12 feb | Karst Leemburg | Leeuwarden | 11:09 | 191 | |
| 5 | 1933 | 16 dec* |
Abe de Vries Sipke Castelein |
Dronrijp Wartena |
09:53 | 195 | |
| 6 | 1940 | 30 jan* |
Piet Keijzer Auke Adema Cor Jongert Durk van der Duim Sjouke Westra |
De Lier Franeker Alkmaar Warga Warmenhuizen |
11:30 | 198,5 | Sjoerdtsje Faber |
| 7 | 1941 | 06 feb | Auke Adema | Franeker | 09:19 | 198,5 | Wopkje Kooistra |
| 8 | 1942 | 22 jan | Sietze de Groot | Weidum | 08:44 | 198 | Antje Schaap |
| 9 | 1947 | 08 feb | Jan van der Hoorn | Ter Aar | 10:51 | 191 | |
| 10 | 1954 | 03 feb | Jan van der Hoorn | Heerenveen | 07:35 | 198,5 | |
| 11 | 1956 | 14 feb | geen winnaar | 190,5 | |||
| 12 | 1963 | 18 jan | Reinier Paping | Ommen | 10:59 | 196,5 | |
| 13 | 1985 | 21 feb | Evert van Benthem | St. Jansklooster | 06:47 | 196,8 | Lenie van der Hoorn |
| 14 | 1986 | 26 feb | Evert van Benthem | St. Jansklooster | 06:55 | 199,3 | Tineke Dijkshoorn |
| 15 | 1997 | 04 jan | Henk Angenent | Woubrugge | 06:49 | 199,6 | Klasina Seinstra |
(*) Na gedeelde overwinningen in 1933 en 1940, werd dit verschijnsel door de organisatie verboden.